Tot aan de jaren 90 van de vorige eeuw was het de trend om apparaten als auto’s, tv’s, (mobiele) telefoons enz. steeds duurzamer te maken: goed repareerbaar, makkelijk onderdelen vervangen en een hogere robuustheid. Tegenwoordig is het, op enkele uitzonderingen na, precies andersom: wie kan nog zélf de koplamp van een auto vervangen, wie kan nog de kapotte batterij van een smartphone omruilen en waarom kan een kapot onderdeel van de tv niet gerepareerd worden ? Met als gevolg dat je voor vervanging van een auto-koplamp van een paar dubbeltjes € 50 betaalt bij de garage, dat de smartphone van € 700 na enkele jaren weggegooid moet worden omdat de kapotte batterij niet vervangbaar is en dat een defecte module in de tv niet omgewisseld kan worden: verplicht nieuwe tv kopen na 3 jaar. Fabrikanten zorgen er namelijk wel voor dat dit was gebeurd als de garantie er al vanaf is en vrijwel geen enkele EU-burger maakt er dan nog werk van; ondanks dat ze dat recht hebben ! Tevens worden veel apparaten zo gemaakt dat ze moeilijk of niet meer te repareren zijn; diverse apparaten KUN je dan niet eens meer openen zonder schade aan te richten ! Het is duidelijk: fabrikanten willen zoveel mogelijk verkopen en het interesseert ze niet om mensen op kosten te jagen en het milieu sterk extra te belasten. Niet vreemd dus dat het Europees Parlement een voorstel aannam om de Europese Commissie te dwingen de industrie strengere eisen op te leggen. En dat is in diverse opzichten lange termijn (financiële) winst …

NL-werknemers hebben al decennia een grote koopkracht-achterstand !

Terwijl de economen van ING ‘weinig tot geen ruimte zien voor extra loongroei’ beweer ik precies het omgekeerde: in sectoren waar het goed gaat, en dat is nu al een ruime meerderheid, is er wel degelijk ruimte voor een inhaalslag. Ten 1^e omdat een steeds kleiner deel van de bedrijfswinsten naar ANDEREN dan werknemers gaat (en daar klagen aandeelhouders als WAvisie beslist NIET over). Dat betekent echter wel dat de meeste werknemers nog amper of niet hebben geprofiteerd van de stijgende winsten na het einde van de kredietcrisis ! Zoals gisteren uitgelegd hebben zij er vooral koopkracht bij gekregen door de periode van deflatie die er na de crisis ontstond. En slecht voor werknemers: die inflateerde de ECB op vakkundige en massale wijze weg zodat het voordeel daarvan alweer enige tijd is weggevallen. Ten 2^e hebben de Nederlanders massaal en zeer lange tijd aan loonmatiging gedaan na het akkoord van Wassenaar en liepen op die manier een ernstige koopkracht-achterstand op. Zoiets zorgt ervoor dat een economie na een recessie of crisis moeizamer én later herstelt dan normaal; precies het beeld dat we sinds de kredietcrisis hebben gezien. Natuurlijk moeten er geen buitensporige looneisen worden gesteld, is b.v 1-1,5% méér dan de jaarlijkse inflatie heel redelijk om te vragen en een begin van de inhaalslag ter compensatie van ‘Wassenaar’. Dat zal onze economie een extra impuls geven en structureel op een hoger plan tillen zodat de groei voor de komende jaren stabiel hoger wordt …

Meer koopkracht = meer economische groei = meer bedrijfswinst = hogere lonen betalen zichzelf terug !

Weet u nog dat ik voorafgaande, tijdens én na de kredietcrisis verschillende keren schreef over de alsmaar verder toenemende inkomenskloof tussen de topinkomens van een bedrijf en de salarissen op de bedrijfs-werkvloer ? Welnu, dat gat is (bijna) elk jaar na de kredietcrisis gewoon groter geworden omdat de topinkomens WEL gewoon boven-inflatoire looneisen stellen EN verzilveren ! Met als gevolg dat de gemiddelde beloning al tot boven driekwart miljoen euro is gestegen; in 2016 met bijna 3%. Aangezien het verschil in beloning sinds de jaren 90 geëxplodeerd is en ondanks verschillende recessies en crises (Azie-, ICT én krediet) gewoon verder op blijft lopen zijn werknemers stom om niet meer te eisen (mits dat kan). En dan komt er een ander aspect om de hoek kijken want wie moet dat regelen en wat gebeurt er als die eisen niet worden ingewilligd ? Juist ja, dat zijn de vakbonden: waarvan de meeste mensen dachten ‘dat we ze niet meer nodig hadden en die weinig of niets voor werknemers deden’. Achtereenvolgende overheden deden daar graag aan mee en vonden het geen enkel probleem om de (wettelijke) macht van vakbonden langzaam maar zeker steeds meer in te perken: ‘a lame duck’. Nu blijkt dat een steeds groter deel van bedrijfswinsten aan aandeelhouders en de top worden uitgekeerd en steeds minder aan werknemers, is duidelijk geworden HOE NAÏEF die gedachtes zijn geweest ! Willen werknemers dus ook profiteren van de aanhoudende verbeteringen in onze economie dan zullen ze zich veel meer moeten verenigen; anders gaan de andere partijen er nóg meer ‘met de winst vandoor’ …

PS. Door ziekte is er niet elke dag een column, of zijn ze soms kleiner dan normaal.