Rond deze tijd is het 10 jaar geleden dat de kredietcrisis begon. En hoe verbijsterend het ook klinkt; er staan na 10 volle jaren nog talloze zeer belangrijke vragen open. Zoals de vraag of we er wel iets van hebben geleerd. Ik zie namelijk overal om mij heen nog zaken die er op wijzen dat het leereffect van die crisis zeer beperkt is. Tevens wijzen onderzoeken uit dat de (oud) verantwoordelijken, vooral in de financiële sector, er weinig tot niets van hebben geleerd (recent onderzoek 2 hoogleraren) en dat de banken nog altijd (veel) te veel risico nemen (woorden DNB-president Knot). Maar het belangrijkste, iets dat ondergetekende heeft voorspeld: het vertrouwen in de banken is nog altijd niet terug ! Dit terwijl Rabo 2 jaar na het einde van de crisis stellig beweerde dat het vertrouwen in de banken terug is; ze konden niet verder naast de waarheid zitten ! Tevens bleef het schandalen regenen na de kredietcrisis: alleen al in NL was er de de Libor-fraude, de MKB-derivaten, het ING-witwas-schandaal enz. Waarschijnlijk komt dat door de indruk die zowel banken als burgers van de overheid hebben, dat die de banken tóch wel weer redden als het wederom fout gaat. Mede daarom wil hoogleraar Benink (Uni Tilburg) dat de kapitaalbuffers, die de afgelopen 10 jaar van een zeer laag niveau naar zo’n 5% balanstotaal opgekrikt zijn, verder opgeschroefd worden. Daarbij noemt hij 5% “veel te weinig en moet 10% een begin zijn”; ga dus maar uit van gezonde kapitaalbuffers van minstens 15-20%. En dan zijn we waar ik heen wilde: kort na de crisis schreef ik al dat die buffers véél en veel hoger moeten om nieuwe crashes te voorkomen en noemde toen minstens 15 en het liefst eerder 20% als doel. Dat kost nog tientallen jaren in het huidige tempo en pas DAN zal het vertrouwen in de banken grotendeels of geheel terugkeren …

NL-banken zijn dus nog altijd hypocriet, leugenachtig en niet-betrokken …

Oprechtheid, geloofwaardigheid en (maatschappelijke) betrokkenheid zijn een paar zeer belangrijke aspecten voor het krijgen én vasthouden van vertrouwen. Dan zou je dus zeggen dat NL-banken daar de nadruk op legden na een crisis als de kredietcrisis. Ik viel dan ook 100% stil toen ik onlangs las dat diezelfde grote NL-banken al sinds vorig of dit jaar geen medewerking meer verlenen aan de Eerlijke Bankwijzer; in 2009 opgericht door Oxfam Novib, Amnesty International, Milieudefensie en FNV. Uiteraard gaf de Eerlijke Bankwijzer de NL-banken regelmatig ‘van onderuit de zak’ omdat ze (zoals bekend) weinig rekening hielden met mensen- en dierenrechten, het milieu, armoede, sociale misstanden enz. De jongste onthulling van dit voorjaar was dat diverse grote NL-banken, vooral Rabo, de afgelopen jaren enorme bedragen in de vleesindustrie investeerden; meest in bedrijven met een slechte reputatie inzake dierenwelzijn. Dat, en een gelikte reclamecampagne die die problemen moest verhullen, leverde de Rabo de titel ‘Liegebeest 2018’ op van Wakker Dier; hun miljarden gingen vooral naar megastallen en plofkippen ! Het was dan ook de opzet van de Eerlijke Bankwijzer om de banken hun leven te laten beteren en in 1^e instantie leek het ook die kant op te gaan. Maar nu duidelijk is dat de banken helemaal niet om kunnen gaan met de terechte kritiek die er op hun (vaak ‘besmette’) beleggingen en werkwijzes is, staat hun werkwijze in een héél ander daglicht. De Eerlijke Bankwijzer: ‘wij bepalen welke criteria bij ons onderzoek gebruiken, de banken mogen dat niet (omwille van neutraliteit; WA) en plegen tevens geen wederhoor (meer)’. Toen de ‘ruzie’ bekend werd stopte de NVB (Nederlandse Vereniging van Banken) eveneens met de Contactgroep Eerlijke Bankwijzer. Daarmee zijn alle grote NL-banken én haar belangen-vereniging eruit gestapt en dat geeft zowel hun oprechtheid als geloofwaardigheid als (maatschappelijke) betrokkenheid een NIEUWE en GEVOELIGE knauw. En duurt het nog véél langer voordat het vertrouwen in banken (deels) terugkeert …

Meeste zorg- en levensverzekeraars doen het echter niet (veel) beter !

Mocht u denken dat alleen de NL-banken het slecht doen op dat soort gebieden: ook de NL-verzekeraars scoren, met uitzondering van Vivat (maximum van 10 punten) mager tot zelfs zeer slecht aldus de Eerlijke Verzekeringswijzer 2017. Veel (grote) verzekeraars zoals Aegon, Delta Lloyd en Allianz scoren zelfs niet meer dan het minimum van 1-2 punten ! Vooral het oordeel over het beursgenoteerde Aegon, dat al voor de zoveelste keer slecht scoorde op het gebied van duurzaamheid en ook al zware kritiek kreeg van de Eerlijke Bankwijzer eind 2016, was vernietigend. Overigens was het commentaar van Aegon enigszins hoopvol: ‘we hopen volgende keer beter te scoren omdat we een coalitie smeden die een vuist kan maken tegen misstanden’. Maar in Rotterdam en grote andere delen van ons land zouden ze achterdochtig blijven en zeggen “geen woorden maar daden”. En onlangs kwam uit dat de Eerlijke Verzekeringswijzer ook het beleggingsbeleid van grote zorg-verzekeraars als CZ, VGZ en Menzis voor het eerst ‘langs de lat’ heeft gehouden. Ook dat resultaat was niet best: er is nauwelijks of geen beleid op belangrijke thema’s als natuur, dierenwelzijn, klimaatverandering en 18 andere onderwerpen. Leider Bolten van de Eerlijke Verzekering: “het beleid is verre van duurzaam, afwezig en / of onderontwikkeld; precies zoals we 5 jaar geleden aantroffen bij de levensverzekeraars”. “We rekenen er echt erop duidt zorgverzekeraars, net als de levensverzekeraars, uiteindelijk hun leven beteren door gesprekken te voeren en druk uit te oefenen”. Dat vind ik nogal positief gedacht, vooral nu blijkt dat veel financiële bedrijven helemaal niet tegen kritiek kunnen en er gewoon uitstappen. Dat dat géén oplossing is omdat de NL-bevolking WEL steeds duurzamer denkt én acteert, komen ze nog wel achter. Maar dan is de (vertrouwens) schade al aangericht en dat is CRUCIAAL in de financiële sector !

P.S. Door omstandigheden zijn columns en analyses van ondergetekende de komende tijd minder frequent, danwel onregelmatiger.