Meerdere jaren geleden schreef ik over de bloeiende economieën in O-Europa die de laatste jaren gemiddeld dubbel zo hard groeiden als in W-Europa en ik verwonderde mij erover dat er nog steeds zoveel van hun inwoners naar W-Europa komen om te werken. Polen was en is wat dat betreft een beetje een uitschieter en groeide vorig jaar zelfs ruim 5%. Desondanks zitten er op de jaarlijkse piek zo’n 600.000 Polen in ons land, vooral in de (land) bouw, transport en logistiek, en doen vaak werk waren geen Nederlander voor te krijgen is. Het economisch bureau van ABN AMRO voorspelt echter dat een deel van deze krachten de komende jaren zullen verdwijnen door de voorspoed in hun eigen landen en dat is waarschijnlijk de voorbode van mijn vermoeden en verwondering uit de 1^e regel van deze inleiding. Vooral mensen die weinig binding hebben met ons land ziet ABN AMRO binnenkort vertrekken en dat betekent dat de krapte op de NL-arbeidsmarkt (vooral (land) bouw, transport en industrie) het personeels-TEKORT nog veel groter ziet worden. Econoom Neuteboom denkt dat arbeiders in landen die verder van O-Europa liggen, waaronder NL, daar de grootste gevolgen van merken en ik denk dat dat een juiste conclusie is. Geluk bij een ongeluk zou kunnen zijn, aldus dezelfde econome, dat GB uit de EU vertrekt en veel O-Europeanen die daar werken naar NL, België en Frankrijk zouden kunnen trekken. Waar zo’n Brexit al niet goed voor is …

De prijs die aanstichters veroorzaken maar niet willen zien, moet wél betaald worden (door consumenten).

Wie denkt dat de prijzen van grondstoffen dalen nu de economische groei overal ter wereld minder wordt door alle (Trump) handelsoorlogen, kan zich weleens vergissen. Ik denk wel dat de prijzen van veel bulkgoederen per saldo lager kunnen worden zolang er in alle getroffen landen voldoende voorraad is maar het is een heel ander verhaal voor zeldzame(re) stoffen. Sommige landen zijn gezegend met enorme voorraden grondstoffen zoals olie, gas, metaalertsen enz. terwijl anderen (zoals de EU) amper of geen grondstoffen hebben. In een handelsoorlog is dat een groot nadeel omdat tegenstanders die wél over voldoende van het gevraagde product beschikken, daar prijsverhogingen op zetten om de ander onder druk te zetten. Dat heeft er onder meer toe geleid dat de prijs van een groep van dik 15 zeldzame metalen, de zogenaamde zeldzame aardes, de hoogte in zijn geschoten en record-standen hebben bereikt. Het zal geen verrassing zijn dat China naar schatting 4/5 van die markt in handen heeft en er actief én passief voor zorgt dat de prijzen ervan exploderen. Veel van deze stofjes zijn namelijk nodig of zelfs onmisbaar in de ICT-industrie, de brede elektronische markten en b.v de wapenindustrie. En laat nu de VS, uiteraard niet toevallig, met afstand de grootste exporteur van wapens en ICT-producten ter wereld zijn ! Uiteraard zijn dat niet de enige strategische componenten van de steeds verder ontsporende handelsoorlog; de landen treffen elkaar op nog veel meer gebieden soms bijzonder hard. En uiteraard hoort daar een rekening bij en die loopt volgens mensen die het zouden moeten weten in hoog tempo op naar duizenden miljarden dollars per jaar voor de totale wereldeconomie. En dan zegt een Amerikaanse bank dat Trump nog niet eens halverwege zijn plannen voor zijn handelsoorlogen is ! Conclusie: de schade begint aardig in de richting te komen van hetgeen ik voorspeld had (meerdere procenten groei van de wereldhandel; duizenden miljarden) en waarschijnlijk komt daar dus nog veel bij. De nette, correcte en wettelijke manier had waarschijnlijk weinig tot niets gekost en dus veroorzaakt populist Trump ENORME schade …
 

Een kans is veel goedkoper dan een bedreiging …

Wat ook heel veel geld gaat kosten omdat we er niet vroeg mee zijn begonnen, ondanks dat ik daar al sinds 2002 voor pleit gezien de enorme kosten, is het proberen te tackelen van de klimaatverandering. Zo wil het Europees Parlement (EP) dat de uitstoot van broeikasgassen in ons op ons continent in 2050 netto 0 is. Met 369 tegen 116 stemmen moeten de lidstaten er óók alles aan doen om dat doel al eerder te halen en de opwarming onder 1,5°C te houden. Zodat het risico op het doorschieten van klimaatverandering klein is; bij 2°C is dat risico namelijk véél groter ! Zoals kort na de eeuwwisseling al geschreven kan vroegtijdig in duurzame energie stappen ook honderd-duizenden banen opleveren en is dat effect er bij de late instappers amper of niet meer. Die moeten immers hun kennis en apparatuur kopen van andere bedrijven en landen die daar wél vroeg (of op tijd) mee zijn begonnen. Dat zijn waarschijnlijk ook de belangrijkste redenen waarom dat 10 lidstaten (w.o NL) besloten hebben om er vol voor te gaan en een strijdplan op te zetten. In ons land was dat eerder wel anders: NL liep ZOVER ACHTER op de EU-ontwikkelingen dat de regering een rechtszaak verloor en rechterlijk gedwongen werd veel meer te doen dan zij deed. Enkele non-gouvernementele organisaties bewandelen die weg nu ook in Frankrijk, waar de Franse regering in hun ogen veel te weinig doet om klimaat-verandering tegen te gaan. En dat is heel gênant want het was nota bene in Frankrijk (Parijs) waar het jongste, meest verregaande klimaat-akkoord in 2015 werd gesloten ! Het zijn ook de ‘usual suspect’ van de 28 EU-landen die te weinig of vrijwel niets willen doen om menselijke opwarming van het klimaat sterk te beperken. En dan wordt het des te belangrijker dat er landen zijn die laten zien hoe het wél moet en kan en dat dit zelfs winst op kan leveren in de vorm van nieuwe technieken, producten, diensten en de altijd lucratieve voorbeeldrol. Je kunt het zien als een bedreiging of kans en DAAROM ben ik progressief en en zie het als een kans. En dat is uiteindelijk wat financieel-economisch voorop moet staan …